W dniu 15 lutego 2024 r. weszły w życie nowe przepisy o przeciwdziałaniu zagrożeniu przestępczości na tle seksualnym i ochronie małoletnich, czyli tzw. ustawa Kamilka.
Najważniejszym założeniem przyświecającym wprowadzeniu tej regulacji była lepsza ochrona dzieci przed możliwością ich skrzywdzenia przez stykające się z nimi osoby.
W celu zminimalizowania zagrożenia przepisy nakazują osobom, które w swojej pracy mają kontakt z dziećmi, nie tylko przejście procedury pozytywnej weryfikacji w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, lecz także przedłożenie zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzającego ich nie karalność. W praktyce uzyskanie zwłaszcza tego drugiego dokumentu wymaga dopełnienia urzędowych formalności oraz poniesienia kosztów, co może niestety skutecznie zniechęcać niektóre osoby do podejmowania np. pracy sezonowej albo wolontariatu w sektorach, w których występuje mniejszy lub większy kontakt z dziećmi.
Jednym z głównych zapisów ustawy jest obowiązkowe wprowadzenie we wszystkich placówkach, które pracują z dziećmi, standardów ochrony małoletnich. Ma to być dokument będący zbiorem stosowanych i przestrzeganych zasad oraz procedur postępowania w placówce w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka. Obowiązek wprowadzenia standardów mają m.in. przedszkola, szkoły, świetlice, a także placówki medyczne – w tym gabinety stomatologiczne.
Za brak standardów grozi kara grzywny do 250 zł lub nagana, natomiast w sytuacji ponownego stwierdzenia niewykonania obowiązku grzywna wyniesie nie mniej niż 1000 zł. Standardy muszą być udostępnione na stronie internetowej placówki oraz wywieszone w widocznym miejscu w lokalu – w wersji pełnej oraz skróconej, przeznaczonej dla małoletnich.
Co powinny zawierać „Standardy ochrony małoletnich”?
Zgodnie z art. 22c. 1. ustawy, w standardach – w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju placówki lub działalności – mają być określone między innymi:
- zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich,
- zasady i procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego,
- procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskiej karty”,
- zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności,
- zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania,
- osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia,
- sposoby dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.
W Ministerstwie Sprawiedliwości działa Zespół ds. Ochrony Małoletnich, złożony z ekspertów – przedstawicieli rożnych instytucji (innych ministerstw, organizacji pozarządowych, środowisk naukowych, jednostek samorządu terytorialnego). Do jego zadań należy przygotowywanie wytycznych do opracowania standardów i aktualizowanie tych wytycznych co dwa lata.
Bieżące informacje z prac Zespołu, wytyczne do sporządzenia Standardów oraz wzory dokumentów można znaleźć na stronie: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/zespol-do-spraw-ochrony-maloletnich
